مدتهاست که در اغلب ساختمانها از پنجره دوجداره استفاده میشود. این پنجرهها عایق خوبی برای حفظ دمای محیط و جلوگیری از ورود سروصدا هستند اما از تبادل هوا و ورود هوای تازه به داخل نیز جلوگیری میکنند. به همین دلیل نصب دریچه تامین هوا در ساختمانها ضرورت دارد تا هوای داخل و خارج از ساختمان مبادله شود. مانند دیگر وسایل، نصب دریچههای تامین هوا هم اصول و مراحل مشخصی داشته و نیازمند رعایت برخی نکات مانند انتخاب محل مناسب نصب و … است. در این مطلب به توضیح این مسائل میپردازیم.
آیا نصب دریچه تامین هوا اجباری است؟
پیش از هر صحبتی در مورد فرآیند نصب دریچههای تامین هوا، ابتدا باید بدانید که چرا استفاده از این وسیله و نصب صحیح آن اهمیت دارد. در مقاله “دریچه تامین هوا چیست” این وسیله به طور کامل معرفی شده است. تهویه مناسب در ساختمانهای امروزی فارغ از کاربری و در انواع فضاهای مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی امری ضروری است و دریچه هوا در این زمینه نقش پررنگی ایفا میکند.
این موضوع به ویژه در محیطهایی اهمیت بیشتری دارد که تجهیزات گازسوز مانند بخاری یا آبگرمکن در آنها بهکار رفته باشد. برای تامین امنیت و احتراق کامل این وسایل جهت تامین گرما وجود یک دریچه تامین هوا الزامی است. تاکید به نصب دریچه برای تامین هوا در قوانین هم مشخص شده است. برای مثال، طبق الزامات مبحث ۱۷ مقررات ملی لولهکشی گاز طبیعی ساختمان، نصب کردن دریچه تامین هوای تازه در واحدهای مسکونی، مراکز آموزشی، فضاهای صنعتی و اماکن تجاری یک ضرورت اجتنابناپذیر محسوب میشود.
مراحل نصب دریچه تامین هوا
با توجه به ضرورت استفاده از سیستم تهویه مطبوع و دریچه تامین هوا در ساختمانها، آشنایی با مراحل نصب دریچهها هم اهمیت زیادی دارد. این فرایند چندان پیچیده نیست، با این حال توصیه میشود که تنها توسط متخصصان انجام پذیرد تا از مشکلات احتمالی این وسیله جلوگیری کرده و عملکرد صحیح آن تضمین شود. این مراحل عبارتند از:
آمادهسازی سیستم تهویه مطبوع
این مرحله شامل اقدامات اولیه برای آماده شدن محل نصب دریچه است که شامل قطع برق، آماده کردن کانال انتقال هوا و برداشتن دریچه هوای قبلی در صورت وجود میشود.
- قطع برق: پیش از شروع نصب، برای حفظ ایمنی و جلوگیری از وارد شدن آسیب به دستگاه تهویه، ابتدا برق مربوط به سیستم را از طریق قطعکننده مدار یا منبع تغذیه خاموش کنید. این کار یک اقدام حفاظتی مهم است و هرگز نباید نادیده گرفته شود.
- آمادهسازی کانال هوا: محل قرارگیری کانالی که قرار است دریچه جدید روی آن نصب شود، را شناسایی کنید. لازم است این ناحیه کاملا تمیز بوده و هیچگونه آشغال یا مانعی در داخل یا اطراف آن وجود نداشته باشد؛ زیرا وجود هرگونه سد راه میتواند روند نصب را دچار مشکل کرده و عملکرد دریچه را کاهش دهد. انواع کانال گرد و چهار گوش، کانال فلکسیبل و … به این منظور کاربردی هستند.
- برداشتن دریچه هوای قبلی: اگر قصد تعویض دریچه قبلی را دارید، آن را به آرامی از کانال جدا کنید. هنگام جدا کردن، نحوه نصب و نوع اتصالات آن را به دقت بررسی کنید، زیرا این موارد میتواند در تنظیم و نصب صحیح دریچه جدید به شما کمک کند.
انتخاب محل مناسب برای نصب دریچه هوا
بررسی چیدمان فضا، به منظور انتخاب بهترین محل برای نصب دریچه هوا، مرحله بعدی است. این کار به منظور اطمینان از گردش مطلوب هوا در محیط انجام میشود و طی آن باید، بخشهایی را که به جریان هوای بهتر نیاز دارند، مشخص کنید.
موقعیتی را که برای محل نصب دریچه تامین هوا در نظر گرفتهاید، باید از نظر وجود موانع مانند پرده، وسایل سنگین یا مبلمان هم بررسی کنید. نبود مانع در برابر دریچه باعث میشود هوا آزادانه در اتاق جریان داشته و کارایی سیستم بیشتر شود.
ارتفاع سقف از دیگر عوامل کلیدی در تعیین بهترین نقطه برای نصب دریچه است. قرارگیری دریچه در ارتفاع مناسب، به توزیع بهتر هوا کمک میکند و از ایجاد جریانهای آزاردهنده هوا یا اختلاف دما در فضا جلوگیری خواهد کرد.
در نهایت باید ساختار کانالکشی موجود را بررسی نموده و جایگاه دریچه را به گونهای انتخاب کنید که با مسیر و دهانه کانالها هماهنگ باشد. همراستا بودن محل نصب با کانالکشی، نیاز به تغییرات اضافی را کم کرده و روند نصب را سریعتر و سادهتر میکند.
اندازهگیری و مشخصکردن محل نصب دریچه تامین هوا
گام بعدی، اندازهگیری دقیق دریچه هوای جدید شامل طول، عرض و عمق آن است. دقت در این مرحله اهمیت زیادی دارد تا دریچه به درستی در محل مورد نظر جای بگیرد.
سپس باید ابعاد را به محل انتخابی روی دیوار یا سقف منتقل کرده و با مداد یا ابزار مناسب، محدوده لازم برای برش را نشانهگذاری کنید. البته توصیه میکنیم پیش از شروع عملیات برش، یک بار دیگر اندازهگیریها و علامتهای ثبت شده را کنترل کنید.
برش محل نصب
در مرحله بعدی باید محل نصب را روی دیوار یا سقف برش دهید. برای سطوحی مانند گچ یا دیوارهای خشک، اره مخصوص درایوال یا کاتر گزینههای مناسبی هستند. اگر سقف از تایلهای سبک ساخته شده باشد، یک کاتر ساده نیز توانایی ایجاد برش دقیق را دارد. به این نکته دقت داشته باشید که برش دقیقا روی خطوطی که برای نصب دریچه تامین هوا در نظر گرفته شده، انجام شود.
برای حفظ نظم و افزایش ایمنی در محل کار، باید از پخش شدن گرد و غبار و باقیماندهها جلوگیری کنید. میتوانید با استفاده از جاروبرقی حین برش ذرات را جمعآوری کنید یا از پوششهای محافظ برای مبلمان و کف استفاده نمایید. همچنین، پوشیدن تجهیزات ایمنی مانند دستکش و عینک محافظ ضروری است تا از خطرات ناشی از وجود لبههای تیز یا ذرات پراکنده جلوگیری شود.
نصب دریچه هوا روی کانال هوا
در مرحله بعد باید دریچه را در محل انتخابی نصب کنید. به این منظور ابتدا مطمئن شوید دهانه کانال کاملا تمیز بوده و هیچگونه گرد و غبار یا مانعی در آن وجود ندارد. این کار باعث بهبود جریان هوا و عملکرد بهتر سیستم تهویه خواهد شد. دقت کنید که بسته به مدل دریچه، ممکن است نیاز داشته باشید با استفاده از پیچ و رولپلاگ قاب را روی دیوار یا سقف ثابت کنید. برخی مدلها نیز دارای براکتهای داخلی هستند که امکان اتصال مستقیم آنها به کانال را فراهم کرده و روند نصب را سادهتر میکند.
برای نصب، دریچه را با دقت در مقابل دهانه کانال قرار داده و طبق دستورالعمل تولیدکننده آن را در جای خود محکم کنید. مطمئن شوید دریچه به صورت کاملا تراز نصب شده باشد تا از نشت هوا جلوگیری شود و پخش هوای خروجی در محیط به شکل یکنواخت انجام گیرد.
تثبیت دریچه هوا در محل نصب
بعد از آنکه دریچه روی کانال قرار گرفت، باید آن را کاملا محکم کنید تا به مرور دچار لرزش یا جابهجایی نشود. نحوه ثابت کردن دریچه بسته به نوع آن و جنس سطح نصب متفاوت است. به عنوان مثال، برای دیوارها یا سقفهای گچی، بهترین گزینه استفاده از پیچ و رولپلاگ است تا قاب دریچه به صورت محکم به سطح متصل شود.
اگر نصب دریچه تامین هوا روی تایلهای سقفی انجام میشود، رعایت دستورالعمل سازنده برای ثابت کردن صحیح دریچه ضروری است. پس از تثبیت قاب، میتوانید یک لایه نازک چسب سیلیکونی یا درزگیر در اطراف لبههای دریچه بزنید. این مرحله نقش مهمی در جلوگیری از نشت هوا دارد و کمک میکند جریان هوا به طور یکنواخت در فضا توزیع شود. آببندی مناسب در نهایت باعث افزایش بازده و عملکرد بهتر سیستم تهویه مطبوع میگردد.
تست جریان هوا و تنظیم دریچه
بعد از تکمیل مراحل نصب و محکمسازی دریچه، لازم است عملکرد آن را آزمایش کنید تا از پخش یکنواخت هوا مطمئن شوید. سیستم تهویه را روشن کرده و نحوه خروج هوا از دریچه را بررسی کنید. این مرحله برای اطمینان از کیفیت نصب اهمیت زیادی دارد.
اگر مشاهده کردید که هوا به طور مساوی در فضا توزیع نمیشود یا در یک بخش متمرکز است، باید دریچه را تنظیم کنید. اغلب دریچهها دارای پرههای قابل تنظیم هستند که جهت و میزان پخش هوا را کنترل میکنند و با تغییر موقعیت این پرهها، میتوانید جریان هوا را متعادلتر کنید.
هنگام تست، لبههای دریچه و نقاط اتصال را از نظر نشتی هوا نیز بررسی کنید. اگر هوا از حاشیهها خارج میشود، با افزودن درزگیر یا چسب سیلیکونی، محل نشتی را کاملاً مسدود کنید. این اقدام برای بهبود راندمان سیستم و جلوگیری از اتلاف انرژی ضروری است.
محل مناسب برای نصب دریچه تامین هوا
انتخاب صحیح محل نصب دریچه هوا نقش مهمی در عملکرد موثر سیستم تهویه مطبوع و ایجاد دمای متعادل در فضا دارد. به عبارت دیگر با رعایت اصول استاندارد، انتخاب جای مناسب و به کار گیری مدل صحیح دریچه مانند دریچه هوا گرد و …، میتوان کارایی سیستم را افزایش داد و شرایط راحتتری در محیط ایجاد کرد. در جدول زیر یک راهنما برای انتخاب بهترین محل نصب دریچه تامین هوا ارائه شده است:
| نوع فضا | مکان مناسب برای نصب | ابعاد پیشنهادی (سانتیمتر) |
| اتاقهای مسکونی | قسمت بالای دیوار رو به روی در یا نزدیک سقف | ۲۰×۶۰ یا ۳۰×۳۰ |
| دفاتر اداری | دیوار مقابل پنجره یا بالای ورودی | ۲۵×۵۰ یا ۴۰×۴۰ |
| سالنهای صنعتی | دیوارهای جانبی با ارتفاع ۲ تا ۳ متر از کف | ۵۰×۱۰۰ یا ۶۰×۱۲۰ |
| آشپزخانه صنعتی | بالای دیوارهای نزدیک منابع حرارتی | ۳۰×۸۰ یا ۴۰×۱۰۰ |
| راهروها و سالنهای عمومی | سقف کاذب در ارتفاع ۲ تا ۴ متر | ۶۰×۶۰ یا ۳۰×۱۰۰ |
| سالن همایش و سینما | سقف یا دیوارهای جانبی در ارتفاع ۲.۵ تا ۳ متر | ۴۰×۱۰۰ یا ۵۰×۱۲۰ |
| حمام و سرویس بهداشتی | قسمت بالایی دیوار خارجی یا نزدیک سقف | ۱۵×۳۰ یا ۲۰×۴۰ |
| مجتمعهای مسکونی | دیوارهای راهروی مشترک یا سقف کاذب | ۳۰×۶۰ یا ۴۰×۸۰ |
| اتاق سرور و دیتاسنتر | نزدیک کف یا قسمت پایینی دیوارهای کناری | ۲۰×۶۰ یا ۳۰×۸۰ |
الزامات و ممنوعیتها
در مورد نصب و استفاده از دریچه هوا چند الزام قانونی وجود دارد. برای مثال در هر فضایی که دارای وسیله گازسوز است، نصب دریچه هوا با ظرفیت مناسب برای احتراق کامل ضروری است. این دریچهها باید به صورت ثابت و دائمی روی دیوار یا سازه نصب شده و مستقیم با هوای آزاد در ارتباط باشند. همچنین نباید دمپر هوابند داشته باشند تا مسدودسازی مسیر هوا توسط ساکنین امکانپذیر نباشد.
نصب دریچه مخصوص تامین هوا در فضاهای دارای گاز خطرناک یا قابل اشتعال، محیطهای پر گرد و غبار، موتورخانهها و ژنراتورها ممنوع است. به علاوه در سرویسهای بهداشتی، استخر، داکتها، چاه آسانسور، روی شیشه یا شیار سنگ نما و سردرب ورودی آپارتمانها که به راهپله مرتبط هستند، هم نباید آن را نصب کرد. رعایت این نکات، به نصب صحیح دریچهها و جلوگیری از بروز خطرات احتمالی کمک میکند.
نکات کلیدی
در پروسه نصب دریچه تامین هوا توجه به برخی نکات کلیدی هم ضروری است که عبارتند از:
- اطمینان از استحکام محل نصب
- بررسی دقیق ابعاد
- بررسی دقیق محل
- توجه به ضخامت دیوار و استفاده از تجهیزات مناسب
- اطمینان از تراز بودن دریچهها
- اطمینان از سلامت اتصالات
- استفاده از مهارها در صورت لزوم
- استفاده از فیلترهای مناسب در دریچههای برگشت
- تمیز کردن دریچه در زمان مناسب
- بررسی دورهای به منظور اطمینان از عملکرد
اشتباهات رایج
از دیگر نکات مهم در فرآیند نصب دریچه هوا، جلوگیری از اشتباهات رایجی است که برخی از آنها عبارتند از:
- استفاده از دریچههایی که کوچکتر از اندازه مورد نیاز هستند.
- نصب دریچه در محلهایی که جریان هوا با مانع رو به رو است.
- به کار گیری فیلتر یا توریهایی که عبور هوا را محدود میکنند.
- مسدود کردن دریچه برای جلوگیری از ورود هوای سرد به محیط.
- نصب نکردن تعداد کافی دریچههای تأمین هوا.
خدمات نصب دریچه تامین هوا
استفاده از تجهیزات تهویه هوا در ساختمانها، از بسیاری از مشکلات مانند بیماریهایی که در اثر دمای نامطلوب ایجاد میشوند، جلوگیری خواهد کرد. خرید دریچه تامین هوا، یکی از اقدامات لازم به این منظور است. با این حال، خرید تجهیزات به تنهایی کافی نیست و نصب آنها نیز موضوعی بسیار مهم است که باید با دقت و رعایت اصول انجام شود. در این زمینه میتوانید از خدمات دکتالایف استفاده کنید که با بیش از 2 دهه تجربه، خدماتی مانند طراحی و اجرای پلنیوم باکس و دریچه تامین هوا، کانال کشی سیستمهای تهویه و … را ارائه میدهد.
سوالات متداول
چرا انتخاب محل نصب دریچه برای تامین هوا اهمیت دارد؟
انتخاب بهترین محل برای نصب دریچه تامین هوا به بهبود کارایی سیستم و کیفیت هوا کمک میکند.
آیا میتوان دریچه را در اتاق کوچک نصب کرد؟
بله، با در نظر گرفتن ابعاد اتاق و انتخاب دریچه با اندازه مناسب این امکان وجود دارد.
مهمترین نکات نصب دریچه هوا چیست؟
توجه به استانداردها، تعیین محل مناسب و نصب درست، از جمله نکات کلیدی در فرآیند نصب دریچه تأمین هوا هستند.